Jak wspomniałem w poprzednim wpisie, sama przesłanka zupełności i trwałości rozkładu pożycia małżeńskiego może okazać się niewystarczająca dla orzeczenia przez Sąd rozwodu. Powództwo o rozwód może być oddalone, jeśli w danej sprawie wystąpią tzw. negatywne przesłanki rozwodu.
Co to takiego?
Kiedy Sąd może nie orzec rozwodu?
Otóż, Sąd nie orzeknie rozwodu jeśli:
I. wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków;
II. rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
III. rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że:
A. drugi małżonek wyraził zgodę na rozwód;
B. drugi małżonek nie wyraził zgody na rozwód, ale jego odmowa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Dobro wspólnych małoletnich dzieci
Z pierwszą sytuacją mamy do czynienia, kiedy Sąd doszedłby do przekonania, że z uwagi na wiek dzieci, ich stopień dojrzałości, stan zdrowia czy inne szczególne okoliczności faktyczne rozwód pociągałby za sobą negatywne konsekwencje dla dobra wspólnych dzieci stron. Oczywiście każdy rozwód już z założenia powoduje negatywne konsekwencje dla dziecka, ponieważ dochodzi do rozpadu rodziny, ale w przywołanym przepisie chodzi jednak o „coś” więcej. Powołując się na tę przesłankę, należy bowiem wykazać na czym polega szczególna sytuacja i dobro dziecka i dlaczego powinna ona przesądzić o braku rozwodu w konkretnej sprawie. Przy czym Sąd zawsze będzie miał na uwadze porównanie jak wyglądałaby sytuacja dziecka gdyby do rozwodu nie doszło, a jaka ona będzie gdy nastąpi orzeczenie rozwodu.
Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego
Z drugą sytuacją, czyli gdy rozwód jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, możemy spotkać się wówczas, gdy jeden z małżonków dotknięty jest chorobą psychiczną bądź fizyczną. Sąd może wtedy uznać, że orzeczenie rozwodu byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego, ponieważ na drugim małżonku ciąży obowiązek opieki i pomocy. Możliwe są również inne przykłady (np. dobro dziecka pozamałżeńskiego), ale przeważnie wszystko będzie zależało od konkretnych okoliczności danej sprawy.
Rozwodu żąda winny małżonek
Ostatnia przesłanka dotyczy kwestii winy za rozkład pożycia małżeńskiego, a to zagadnienie z uwagi na swoją obszerność będzie przedmiotem odrębnego wpisu. Niemniej jednak na potrzeby tego artykułu należy stwierdzić, że małżonek „niewinny” może nie wyrazić zgody na rozwód i tym samym doprowadzić do oddalenia powództwa o rozwód. Warunek jest jednak jeden – jego odmowa zgody na rozwód nie może być sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
I tak przykładowo można stwierdzić, że jeśli odmowa zgody na rozwód podyktowana jest wyłącznie chęcią zemsty na drugim małżonku, a nie znajduje racjonalnego uzasadnienia (nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia), to Sąd może uznać taką odmowę za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.
PS.
Znam jeden sposób na skuteczną odmowę zgody na rozwód, która nie powinna być uznana przez Sąd za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, a tym samym która skutecznie mogłaby zablokować rozwód. Jaki to sposób? Już wkrótce dowiecie się o tym z kolejnego wpisu na moim blogu…