Podstawową przesłanką orzeczenia rozwodu przez Sąd jest stwierdzenie, że między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia.
Co to właściwie oznacza?
Zupełny rozkład pożycia
Zupełny rozkład pożycia nastąpił, jeśli między małżonkami doszło do zaniku wszelkich więzi. Orzecznictwo sądowe i literatura prawnicza zwracają uwagę na zanik przede wszystkim trzech więzi: duchowej, fizycznej i gospodarczej.
Jeśli więc małżonkowie nie mieszkają razem, nie współżyją i nie łączą ich już żadne więzy uczuciowe, to wówczas istnieje wysokie prawdopodobieństwo orzeczenia rozwodu.
Trwały rozkład pożycia
Natomiast o trwałym rozkładzie pożycia możemy mówić, jeżeli zgodnie z doświadczeniem życiowym na tle konkretnej sprawy można postawić tezę, iż powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Sąd musi więc wykazać się pewną zdolnością przewidywania i na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego uznać, że małżeństwo nie ma już żadnych szans na przetrwanie.
Jak długo?
Oczywiście naturalnie rodzi się pytanie jak długo powinien trwać stan rozkładu pożycia, aby Sąd orzekł rozwód?
Niestety nie da się na to pytanie odpowiedzieć jednoznacznie np. poprzez proste wskazanie liczby miesięcy / lat trwania rozkładu. Każda sytuacja jest inna i Sąd będzie rozpatrywał ją indywidualnie. Dla przykładu przywołam orzeczenie Sądu Najwyższego, w którym stwierdzono, że:
„Krótki upływ czasu od daty zawarcia związku małżeńskiego przez osoby w młodym wieku i krótki stosunkowo okres rozkładu pożycia nie wyłączają same przez się orzeczenia rozwodu z uzasadnieniem, że rozkład pożycia z tych względów nie jest zupełny i trwały, jeżeli poza tym nie wchodzi w grę żadna z negatywnych przesłanek rozwodu.” (Wyrok SN z dnia 14 grudnia 1984 r., III CRN 272/84)
Z powyższego orzeczenia na pewno można byłoby wyprowadzić wniosek, że im krótszy jest czas wspólnego pożycia, tym krótszy będzie też czas rozkładu „wymagany” do orzeczenia rozwodu.
Z praktyki mogę jednak powiedzieć, iż okres kilku bądź kilkunastu miesięcy zaniku wszelkich więzi między małżonkami, powinien być wystarczający do orzeczenia rozwodu. Niemniej jednak zastrzegam, iż wszystko zależy od okoliczności konkretnej sprawy, od konkretnych przyczyn rozkładu pożycia, a także od woli stron co do orzeczenia rozwodu.
Jeśli obie strony zgodnie chcą rozwodu, to oczywiście łatwiej jest wykazać, iż doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Same bowiem oświadczenia stron świadczą już o zaniku więzi uczuciowej, a przesłuchanie stron często potwierdza inne istotne okoliczności.
Jeśli rozwodu chce tylko jedna strona, to wówczas na niej ciąży obowiązek udowodnienia, że doszło do całkowitego rozkładu pożycia i w związku z tym powinna ona przedstawić stosowne wnioski dowodowe (np. świadków na okoliczność zaniku więzi gospodarczej czy uczuciowej).
Na koniec warto jednak podkreślić, że powyższa przesłanka (zupełności i trwałości rozkładu pożycia) może okazać się niewystarczająca do orzeczenia rozwodu przez Sąd. Dlatego w następnym artykule powiem Wam więcej o tzw. negatywnych przesłankach, które uniemożliwiają orzeczenie rozwodu i które również trzeba mieć na uwadze składając pozew o rozwód.