Wydaje się, że małżonkowie wszystko o sobie wiedzą. Znają wzajemnie wszystkie istotne fakty w swoich życiorysach. Tymczasem niekiedy już po ślubie może dojść do niemiłej niespodzianki. Może okazać się, że współmałżonek ma już dziecko z inną osobą albo zataił fakt ciężkiej choroby. Czy taka okoliczność będzie miała wpływ na orzeczenie rozwodowe?
Podstawowa zasada jest taka, że Sąd w procesie o rozwód bada okres wspólnego pożycia małżeńskiego. Sąd będzie więc zainteresowany głównie faktami i wydarzeniami, mającymi miejsce już po ślubie. Istotne znaczenie mogą mieć jeszcze pobudki zawarcia związku małżeńskiego – czy małżeństwo zostało zawarte z miłości czy może z jakiegoś innego ukrytego powodu. Przeprowadzone postępowanie pozwoli ustalić Sądowi, jakie są przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego i kto za nie odpowiada.
Szczerość i uczciwość małżeńska a wina w rozwodzie
Fakty z przeszłości (z okresu przed ślubem) teoretycznie nie mieszczą się więc w opisanym przeze mnie powyżej zakresie. Czasem Sąd ma jednak prawo wziąć je pod uwagę w kontekście orzekania o winie za rozwód. Kiedy tak będzie?
Gdy Sąd stwierdzi, że doszło do naruszenia zasady szczerości i uczciwości małżeńskiej. Także zwykła lojalność względem drugiego małżonka nakazywałaby poinformowanie go o wszystkich istotnych faktach dotyczących swojego życia jeszcze przed ślubem.
Jakie fakty można byłoby uznać w tym kontekście za istotne? Z pewnością są to ważne informacje dotyczące stanu zdrowia (np. o poważnej chorobie) oraz posiadania potomstwa z inną osobą. Dla przykładu prezentuję orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczące tych zagadnień:
„W przypadku, gdy choroba psychiczna jednego z małżonków stała się powodem rozkładu, fakt celowego zatajenia tej choroby przed zawarciem związku małżeńskiego może uzasadnić winę w spowodowaniu tego.” (orzeczenie SN z dnia 29.02.1952r., C 690/51)
„Za ważny powód rozkładu należy uznać zatajenie przed drugim z małżonków posiadania dziecka pozamałżeńskiego. Obowiązek szczerości obejmuje bowiem wszystkie fakty z przeszłości z wyjątkiem tych, które nie znajdują już odbicia w istniejącej sytuacji małżonków.” (orzeczenie SN z dnia 19.06.1956r., I CR 49/56)
A zatem z punktu widzenia postępowania rozwodowego istotne są te fakty z przeszłości, które zostały przez jednego z małżonków zatajone, a znajdują odbicie w istniejącej sytuacji małżonków. Naruszenie obowiązku szczerości i lojalności dotyczące tych faktów, może doprowadzić do uznania winy za rozkład pożycia przez jednego z małżonków.