W sprawach rozwodowych często przeprowadzany jest tzw. wywiad środowiskowy. Sąd zwykle zleca wykonanie tej czynności kuratorowi sądowemu. Z tego wpisu dowiesz się, kiedy taki wywiad może zostać zarządzony, ile kosztuje, jak będzie on wyglądał w rzeczywistości oraz jaki ma wpływ na treść wyroku w sprawie.
Kiedy Sąd zleca kuratorowi przeprowadzenie wywiadu?
Wywiad środowiskowy w sprawach o rozwód ma miejsce wtedy, gdy małżonkowie posiadają małoletnie dzieci. Zachodzi wówczas potrzeba ustalenia ich sytuacji bytowej i wychowawczej. Sąd najczęściej zleca więc kuratorowi sądowemu przeprowadzenie wywiadu w miejscu zamieszkania dzieci, w celu ustalenia warunków, w których żyją i wychowują się dzieci stron.
Z punktu widzenia formalnego nie jest to czynność obowiązkowa i Sąd jedynie „może” ją zarządzić. W praktyce jednak, w przypadku, gdy strony posiadają małoletnie dzieci wywiad środowiskowy jest pewnym standardem. Choć podsunę tutaj jeszcze możliwość powołania świadka na okoliczność sytuacji wychowawczej małoletniego dziecka i jego warunków mieszkaniowych. Wiem, że dla niektórych sędziów taki dowód jest wystarczający do zastąpienia wywiadu kuratora.
Koszt wywiadu kuratora to zwykle ok. 75 złotych. Jeśli więc powołasz dowód ze świadka, który zastąpi kuratora, to możesz trochę zaoszczędzić. Z drugiej strony, nie zawsze jest to pożądane. W przypadku świadka można bowiem narazić się na zarzut braku obiektywizmu danej osoby i w rezultacie przeciwna strona może powołać także swoich świadków, a ostatecznie Sąd i tak może zarządzić wywiad kuratora. W rezultacie zamiast przyspieszenia postępowania, dochodzi do jego przedłużenia. Wariant ze świadkiem powinien dotyczyć więc raczej wyłącznie sytuacji bezkonfliktowych.
Jak wygląda wywiad kuratora?
Jak w rzeczywistości wygląda taki wywiad kuratora? Czego można się spodziewać? Kurator sądowy przychodzi zwykle bez zapowiedzi. Jeśli nikogo w domu nie zastanie, to może pozostawić karteczkę ze swoimi danymi, aby umożliwić kontakt w celu umówienia spotkania.
W trakcie wizyty kurator sądowy powinien dyskretnie oglądnąć mieszkanie, zobaczyć w jakich warunkach żyje dziecko (czy ma miejsce do spania, do nauki, czy jest zadbane, czy ma czyste ubrania itd.), a także porozmawiać z dzieckiem i z każdym z rodziców osobno.
Kurator zwykle pyta kto głównie zajmuje się dzieckiem, ewentualnie kto odbiera je ze szkoły, z kim odrabia lekcje, z kim spędza czas wolny itd. Dziecko samo udziela odpowiedzi na te pytania bez obecności rodziców. Każde z rodziców rozmawia zaś z kuratorem na temat sytuacji dziecka w związku z rozwodem, jego przyszłości, zrozumienia sytuacji rodziców i ich rozstania itd.
Czy opinia kuratora ma wpływ na treść wyroku?
Wywiad kuratora zakończony jest pisemną opinią, która trafia do Sądu. Ta opinia jest dla Sądu pewną wskazówką przy orzekaniu o władzy rodzicielskiej. Natomiast mimo wszystko nie przeceniałbym jej roli. Znacznie ważniejszą czynnością jest dowód z badania Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych (OZSS). To właśnie ten dowód może mieć kluczowe znaczenie przy orzekaniu o tym, któremu z rodziców – w razie ich konfliktu – powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.
Opinia kuratora jest przeprowadzana zwykle na samym początku postępowania, jeszcze przed pierwszą rozprawą. Nie jest to przypadek. Zwraca się bowiem uwagę, że opinia kuratora ma raczej przygotować postępowanie dowodowe niż je zastępować. Jest to więc jeden z pierwszych sygnałów informacyjnych dla Sądu. W razie konfliktu rodziców co do przyszłości dziecka po rozwodzie, konieczne będą zapewne takie dowody jak właśnie wspomniana opinia z OZSS czy zeznania świadków.
Na koniec moja krótka porada: Nie lekceważ wywiadu środowiskowego, ale też się go nie obawiaj. Spokojnie przedstaw kuratorowi jak wygląda sytuacja wychowawcza dziecka. Jeśli dbasz o dziecko i interesujesz się jego losem, to zapewne znajdzie to wyraz w opinii. A nawet jeśli kurator stwierdzi inaczej, to masz do dyspozycji jeszcze inne środki dowodowe, aby temu zaprzeczyć.
***
Kancelaria Adwokacka Maciej Rodacki, zakres usług: prawo rodzinne (rozwód, alimenty, podział majątku, władza rodzicielska, kontakty z dzieckiem, sprawy przeciwko nieletnim) oraz inne.
tel.: 693 253 807
e-mail: kontakt@adwokatrodacki.pl
