Nie ulega wątpliwości, że jednym z najistotniejszych dowodów w sprawach rozwodowych są zeznania świadków. Sprawa o rozwód to tak naprawdę badanie przebiegu pożycia małżonków i relacje obserwatorów w tym zakresie mogą okazać się niezwykle wartościowe.
Niekiedy mówi się nawet, że: „kto ma lepszych świadków, ten wygrywa”. Oczywiście to duże uproszczenie, ale jest w tym zdaniu ziarenko prawdy. Dlatego dzisiaj przygotowałem mały poradnik na temat świadków w sprawach rozwodowych.
Kto może być świadkiem w sprawie o rozwód?
Świadkiem powinna być osoba, która ma wiedzę na temat dotychczasowego pożycia małżonków. A zatem najlepiej taka, która: spotykała się z małżonkami, widziała jak zachowują się w towarzystwie, jak się do siebie odnoszą itd. Oczywiście najczęstszymi świadkami będą zatem członkowie rodzin i bliscy przyjaciele.
Świadkowie powinni zeznawać przede wszystkim na temat tego co sami zaobserwowali, a nie tego czego dowiedzieli się od samych stron postępowania. Wiedza uzyskana od stron (np. z opowiadań) jest znacznie mniej wartościowa z uwagi na oczywisty interes rozwodzącego się małżonka w toczącym się postępowaniu.
Ilu świadków w sprawie rozwodowej?
Nie ma tutaj generalnej reguły. Na pewno jednak nie obowiązuje zasada, że – kto ma więcej świadków, ten wygra. Ważna jest wiarygodność świadków, czyli to czy ich zeznania są logiczne, konsekwentne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym. Na pewno jednak lepiej zawnioskować więcej niż jednego świadka. Sędziowie zwracają uwagę, że gdy świadek jest tylko jeden, to trudno skonfrontować jego zeznania oraz punkt widzenia z innymi osobami i wówczas ciężko taki dowód ocenić. W sprawach rozwodowych 2-3 świadków to raczej minimalny standard. Wszystko zależy jednak od tego jakie fakty i zdarzenia chcemy tak naprawdę udowodnić.
Kiedy złożyć wniosek o przesłuchanie świadka?
Wniosek o przesłuchanie świadka powinien być zgłoszony już w pozwie bądź w odpowiedzi na pozew. Zgodnie z zasadą prekluzji dowodowej, Sąd pomija spóźnione dowody i twierdzenia, chyba że strona udowodni że nie zgłosiła ich wcześniej bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Ewentualnie można próbować powoływać się jeszcze na to, że wystąpiły inne wyjątkowe okoliczności (np. potrzeba dopuszczenia określonego dowodu wynikła później w związku z wykryciem nowych okoliczności sprawy). Dla własnego bezpieczeństwa lepiej jednak wszystkich świadków zgłosić już w pierwszym piśmie procesowym.
Jakie dane podać we wniosku o przesłuchanie świadka?
Przy zgłaszaniu wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka należy podać jego imię i nazwisko oraz adres. Są to dane, które mają umożliwić Sądowi doręczenie świadkowi wezwania na rozprawę. Ponadto, należy wskazać tezę dowodową, czyli twierdzenie, które za pomocą tego świadka zamierzamy udowodnić. Przykładowo można posłużyć się tutaj określeniami z kodeksu np. „na okoliczność trwałego i zupełnego rozkładu pożycia między małżonkami” bądź po prostu „na okoliczność dotychczasowego przebiegu pożycia małżeńskiego stron”.
Kto nie może być świadkiem w sprawie o rozwód?
Jeśli chodzi o wykluczenia ustawowe, to z punktu widzenia spraw rozwodowych najistotniejsze wydaje się być to, że zeznawać nie mogą małoletni, którzy nie ukończyli 13 roku życia oraz zstępni stron (dzieci, wnuki) – jeśli nie ukończyli 17 roku życia. Świadkiem nie mogą być też osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń. Wyłączenie to dotyczy głównie osób z zaburzeniami psychicznymi, które wpływają na możliwość zakłóconego odbioru i przekazu informacji.
Kto może odmówić składania zeznań jako świadek?
Co do zasady nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem: małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Sąd przed odebraniem zeznań spyta osoby uprawnionej do odmowy składania zeznań czy chciałaby skorzystać ze swojego uprawnienia czy też chciałaby zeznawać. Decyzja należy zawsze do świadka.