Czy rodzeństwo zawsze powinno wychowywać się wspólnie? Czy Sąd może rozdzielić rodzeństwo, powierzając jedno dziecko opiece matki, a drugie opiece ojca? Czy takie rozstrzygnięcie miałoby ewentualnie wpływ na obowiązek alimentacyjny każdego z rodziców? Na te pytania odpowiem w dzisiejszym wpisie.
Generalna zasada, która jest wyrażona wprost w kilku przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest taka, że: „rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie”. Jednocześnie dodano jedno małe zastrzeżenie: „chyba, że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia”. A zatem, zgodnie z obowiązującym domniemaniem, w przytłaczającej większości przypadków, Sąd będzie powierzał wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców nad wszystkimi dziećmi.
Czy Sąd może rozdzielić rodzeństwo?
Może się jednak zdarzyć, że Sąd powierzy wykonywanie władzy rodzicielskiej nad jednym z dzieci matce, a nad drugim dzieckiem ojcu. Jak widać, przepisy zostawiają taką furtkę, jeśli tylko takie rozwiązanie byłoby zgodne z dobrem dziecka. Kiedy mogłoby zatem dojść do takiej sytuacji?
W praktyce z takim przypadkiem się nie spotkałem, jednak czytając orzecznictwo sądowe, można trafić na sytuacje, w których Sądy swoimi wyrokami potwierdzały istniejący już przez pewien czas stan faktyczny. Mówiąc prościej – już przed sprawą sądową jedno z dzieci wychowywało się z matką, a drugie z ojcem (będąc np. w innym kraju). Jak widać, takie orzeczenie jest możliwe, kiedy rodzeństwo nie jest ze sobą zżyte i na co dzień przebywa w różnych środowiskach albo nawet w różnych krajach.
Najważniejsze jest chyba jednak to, że orzeczenie Sądu w takich przypadkach nie tworzy jakby nowej sytuacji, w której dochodzi do rozdzielenia rodzeństwa, lecz raczej sankcjonuje zastaną sytuację – uznając ją za zgodną z dobrem dzieci. Bezwzględna zmiana środowiska dzieci wyłącznie po to, by dać prymat zasadzie wspólnego wychowywania się rodzeństwa, mogłaby niekiedy negatywnie wpływać na dzieci, które przystosowały się już do innego życia.
Wychowywanie rodzeństwa a alimenty
Oczywiste jest, że jeśli jeden z rodziców wychowuje wszystkie wspólne dzieci stron, to wówczas należą mu się alimenty na każde dziecko z osobna. Potrzeby każdego dziecka rozpatrywane muszą być zawsze indywidualnie.
Co jednak w sytuacji, gdyby Sąd doszedł do przekonania, że jedno z dzieci należy powierzyć matce, a drugie ojcu? Czy alimenty na dzieci zostaną wzajemnie zniesione?
Odpowiedź brzmi: NIE. Sąd ma w takiej sytuacji obowiązek ustalenia potrzeb każdego z dzieci osobno i obciążenia każdego z rodziców określoną kwotą alimentów na rzecz tego dziecka, którym nie opiekują się na co dzień. Jeśli potrzeby dzieci byłyby bowiem różne (np. w przypadku choroby jednego dziecka), to wówczas poszkodowany mógłby być rodzic opiekujący się dzieckiem wymagającym większych środków finansowych. Stąd, powstaje konieczność zindywidualizowania alimentów na każde dziecko i wydania odrębnych rozstrzygnięć.
Jak wspomniałem na wstępie, w praktyce takie rozwiązanie należy do rzadkości i zdecydowanie częściej wszystkie wspólne małoletnie dzieci stron są powierzane pod opiekę jednego z rodziców, a drugi zobowiązany jest do płacenia alimentów na każde z nich. Ostatnio coraz bardziej popularna staje się też opieka naprzemienna rodziców, o której trochę więcej opowiem Ci w kolejnym wpisie.