W ostatnim wpisie wspominałem o tym, że przy rozwodzie bez orzekania o winie obowiązek alimentacyjny między małżonkami wygasa co do zasady po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu. Zaznaczyłem jednak, że możliwe są wyjątkowe okoliczności, kiedy Sąd na wniosek uprawnionego, przedłuży obowiązek alimentacyjny jednego małżonka na rzecz drugiego – na dalszy nieokreślony czas.
Zapewne zastanawiasz się, co właściwie oznaczają te „wyjątkowe okoliczności”? Niestety nie ma żadnej definicji, która rozwiałaby Twoje wszelkie wątpliwości. Niemniej jednak, mogę udzielić tutaj kilku wskazówek.
Kiedy możliwe przedłużenie alimentów na małżonka?
Zacznę od tego, że powinny to być okoliczności, które w oczywisty sposób przekładają się na sytuację materialną stron. A zatem powinny one dotyczyć usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (np. istotne pogorszenie stanu zdrowia) bądź możliwości zarobkowych zobowiązanego (np. istotna zmiana wysokości dochodów).
Pamiętaj jednak, że mówimy o sytuacjach naprawdę wyjątkowych, więc na pewno nie wystarczy tutaj zwykłe wskazanie, że ex-małżonek zarabia ostatnio lepiej… Nie jest to standardowe postępowanie o podwyższenie alimentów, lecz o przedłużenie obowiązku alimentacyjnego. Sąd musiałby powziąć przekonanie, że całokształt okoliczności sprawy przemawia za tym, aby jeden z małżonków cały czas wspierał drugiego pod względem materialnym, pomimo iż nie przypisano mu winy za rozkład pożycia. Nie bez znaczenia, pozostanie więc tutaj zwykłe poczucie sprawiedliwości w danej sytuacji.
Nie chciałbym konstruować tutaj skrajnie dramatycznych historii, ale intuicyjnie może to być np. sytuacja, kiedy stan zdrowia małżonka, który przez znaczną część życia poświęcił się osobistej pracy w gospodarstwie domowym przy wychowywaniu dzieci, nieoczekiwanie nagle się pogorszył. Wiadomym jest, że w takiej sytuacji trudno byłoby o zdobycie pracy, a losy i przebieg małżeństwa niewątpliwie wpłynęły na drogę zawodową i możliwości zarobkowe takiej osoby. Być może obowiązek alimentacyjny drugiego małżonka powinien w takim przypadku trwać więc dłużej niż 5 lat?
Inne przykłady pozostawiam już Twojej wyobraźni. Jeśli natomiast zastanawiasz się nad realnym problemem, przed którym właśnie stoisz, to zawsze warto skonsultować takie zagadnienie z adwokatem. Być może dzięki temu unikniesz dotkliwej pomyłki.
Co ważne, formalnie przedłużenie obowiązku alimentacyjnego może nastąpić jedynie w drodze powództwa do Sądu. Nie jest zatem możliwe przyjęcie, że małżonek płacąc dalej alimenty (do których nie jest już zobowiązany z mocy prawa), w sposób dorozumiany zgodził się na przedłużenie obowiązku alimentacyjnego na kolejne lata. Ta kwestia powinna być przedmiotem orzeczenia Sądu.
Przedłużenie terminu alimentacji
Dodam jeszcze, że pozew o przedłużenie obowiązku alimentacyjnego może być złożony już po upływie wspomnianych 5 lat od orzeczenia rozwodu. Nie ma więc tutaj swego rodzaju przedawnienia, ale co bardzo istotne – okoliczności, które miałyby być podstawą przedłużenia obowiązku alimentacyjnego, muszą zaistnieć przed upływem 5-letniego terminu od orzeczenia rozwodu. Nie jest więc tak, że małżonkowie po rozwodzie bez orzekania o winie przez całe dalsze życie pozostają w niepewności co do ewentualnego przedłużenia obowiązku alimentacyjnego na rzecz uprawnionego małżonka.
Zainteresowanych odsyłam do orzeczenia Sądu Najwyższego w tym zakresie:
„Przedłużenie 5-letniego terminu przewidzianego w art. 60 § 3 KRO może nastąpić tylko wtedy, gdy wyjątkowe okoliczności, wymienione w tym przepisie, powstały przed upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu.” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 stycznia 1999 r., III CKN 1041/98)
Jak więc widzisz, przedłużenie obowiązku alimentacyjnego pomiędzy małżonkami po rozwodzie bez orzekania o winie jest możliwe, ale powinno być uzasadnione wyjątkowymi okolicznościami. Nie wystarczy wykazać, że sytuacja materialna jednego małżonka jest lepsza od drugiego. Trzeba przekonać Sąd, że w danej sprawie w związku z istotnymi, nowymi okolicznościami za sprawiedliwe należy uznać utrzymywanie dalszego obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami.