Jakie dowody należy przedłożyć w sprawie o alimenty, aby skutecznie wykazać swoje roszczenie? Każda sprawa jest inna i zawsze trzeba indywidualnie przeanalizować co warto pokazać Sądowi. Niemniej jednak da się też oczywiście stworzyć pewien generalny katalog dowodów, które powtarzają się w tego typu postępowaniach.
Dlatego w tym wpisie postaram się odpowiedzieć na pytanie jakie dowody można przedłożyć w sprawie o alimenty.
W pierwszej kolejności musisz mieć pewność, że występujesz o alimenty przeciwko właściwej osobie. Do tego celu potrzebny Ci będzie odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (alimenty na dziecko) bądź odpis wyroku rozwodowego (alimenty na małżonka).
Pamiętaj, że w sprawie alimentacyjnej Sąd będzie badał przede wszystkim sytuację finansową stron (wysokość zarobków i stan majątku). W tym celu należy ustalić jakie strony ponoszą stałe koszty i wydatki oraz jakie mają wpływy do swoich budżetów.
Dowody dotyczące kosztów utrzymania
Jeśli chodzi o dowody dotyczące wydatków, to można przedłożyć Sądowi m.in.: faktury imienne dotyczące wysokości opłat związanych z mieszkaniem, czyli za prąd, wodę, ogrzewanie (gaz/węgiel/drewno), wywóz nieczystości, czynsz, ewentualnie ratę kredytu za mieszkanie, decyzję o wysokości podatku od nieruchomości (w przypadku właścicieli nieruchomości). Dowodem stałych wydatków są też faktury związane z zakupami odzieży, obuwia czy wyżywienia – choć w tym ostatnim przypadku można powołać się również na zasady doświadczenia życiowego, chyba że zachodzą jakieś nadzwyczajne okoliczności (np. zalecenie specjalnej diety itd.).
W sprawach alimentacyjnych można też spotkać faktury za: zakup środków czystości, telefon, Internet, telewizję, lekarstwa, wizyty lekarskie (np. u dentysty), zajęcia dodatkowe (języki obce, zajęcia sportowe itd.), wyjazdy na wakacje / ferie, rozrywkę (bilety do kina, teatru, na basen itd.). Mogą przydać się również faktury związane z kosztami utrzymania samochodu, jeśli uprawniony z niego korzysta, a więc można przedłożyć również dowody dotyczące kosztów paliwa, ubezpieczenia czy przeglądów serwisowych.
W poprzednim wpisie poruszałem już kwestię konieczności przedkładania imiennych faktur zamiast paragonów fiskalnych. W tym miejscu powtórzę tylko, że wnioski dowodowe dotyczące paragonów fiskalnych bardzo często są oddalane przez Sądy z uwagi na to, że paragon nie wskazuje tożsamości nabywcy produktu. Potrzebne są więc imienne faktury, które mają realną wartość dowodową. Alternatywą dla faktur mogą być potwierdzenia przelewów bądź wpłat, z których wynika kto i na rzecz kogo dokonał przelewu/wpłaty oraz jaki był cel transakcji.
W mojej ocenie w przypadku dokumentowania wydatków i kosztów powinno się zachować zdrowy rozsądek. Oczywiście należy konkretnie wykazywać wysokość swoich obciążeń, aby nie narazić się na zarzut braku uniesienia ciężaru dowodu, ale chyba nie powinno się też przesadzać… Gromadzenie i przedkładanie Sądowi kilku tomów rachunków (dokumentujących np. zakupy żywności) nie ma większego sensu. Jak wspomniałem powyżej, wiele kwestii da się tak naprawdę ustalić w oparciu o zasady doświadczenia życiowego, a faktury mają przede wszystkim pomóc Sądowi ustalić orientacyjną wysokość usprawiedliwionych wydatków danej osoby.
Dowody dotyczące możliwości zarobkowych
Jeśli chodzi natomiast o dowody dotyczące sytuacji finansowej stron, to Sąd może domagać się od stron przedłożenia zaświadczeń od pracodawców bądź z Urzędu Skarbowego (przy prowadzeniu własnej działalności gospodarczej) o zarobkach za okres ostatnich 6 miesięcy oraz dokumentów PIT wykazujących dochód w poprzednim roku kalendarzowym.
Jeśli w konkretnej sprawie pojawią się też wątpliwości co do stanu zdrowia osoby uprawnionej bądź zobowiązanej, to z pewnością jednym z dowodów może być także dokumentacja medyczna (zaświadczenia, historie choroby itd.) oraz orzeczenia lekarskie uprawnionych komisji.
Oprócz tego, w sprawie o alimenty przeprowadza się też „klasyczne” dowody znane z innych postępowań jak zeznania świadków, przesłuchanie stron czy dowody z dokumentów, zdjęć, opinii biegłego (np. na okoliczność stanu zdrowia strony) itd. Istotne jest oczywiście to, aby taki dowód mógł realnie przyczynić się do rozstrzygnięcia sprawy. Nie ma więc sensu składać wniosku dowodowego dotyczącego zeznań świadka, który nie ma większego pojęcia o sytuacji finansowej stron.
Na koniec pozostaje mi zaapelować też o pewien umiar. Z doświadczenia wiem, że strony chciałyby w sprawach alimentacyjnych pokazać Sądowi dosłownie wszystko, co tylko może świadczyć negatywnie o przeciwniku. Nie taki jest jednak cel postępowań alimentacyjnych. Należy skupić się wyłącznie na uzasadnionych potrzebach uprawnionego (czyli wysokości usprawiedliwionych wydatków) oraz możliwościach zarobkowych zobowiązanego (czyli wysokości możliwych dochodów i stanie majątku). Bo właśnie te okoliczności zdecydują o treści wyroku sądowego.