Przejdź do treści

Podział majątku na wniosek osoby trzeciej

ostatnim wpisie wspomniałem tylko, że małżonek dłużnika nie zawsze może spać spokojnie i bez obaw o majątek wspólny. To że nie wyraził on zgody na zobowiązanie drugiego małżonka wcale nie zabezpiecza jeszcze całego majątku.

Co zatem może zrobić wierzyciel, aby skutecznie wyegzekwować dług? O tym dowiesz się z tego wpisu.

Często jest tak, że w przypadku gdy dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków, to egzekucja nie posuwa się naprzód. Majątek wspólny (poza wynagrodzeniem za pracę dłużnika) jest chroniony i wierzyciel nie ma jak się do niego „dobrać”. Aby móc zaspokoić się z majątku wspólnego, potrzebowałby klauzuli wykonalności także przeciwko drugiemu małżonkowi. A to z kolei pociąga za sobą konieczność przedłożenia Sądowi pisemnej zgody drugiego małżonka na zaciągnięcie zobowiązania.

W praktyce w obrocie gospodarczym takie „zgody” nie są często spotykane, a wyjątkiem bywają instytucje finansowe (np. banki), które wymagają podpisu także drugiego małżonka przed zawarciem niektórych umów. Generalnie jednak wierzyciel nie ma łatwej drogi do majątku wspólnego małżonków.

Przymusowa rozdzielność majątkowa

Jednym z uprawnień, które ma pomóc wierzycielowi jest możliwość złożenia do Sądu wniosku o ustanowienie przymusowej rozdzielności majątkowej między małżonkami. Co należy wykazać w takim wniosku?

Wierzyciel powinien uprawdopodobnić, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. A zatem należałoby wykazać, że skuteczna egzekucja z majątku osobistego dłużnika nie jest możliwa. Jedyne aktywa dłużnika, z których można realnie zaspokoić wierzyciela, powinny znajdować się w majątku wspólnym małżonków. Podkreślam, że wystarczy jedynie uprawdopodobnienie tej okoliczności, a nie jej udowodnienie.

Jeśli Sąd przychyli się do stanowiska wierzyciela, to wówczas z dniem określonym w orzeczeniu powstanie między małżonkami ustrój rozdzielności majątkowej. Jakie to będzie miało praktyczne znaczenie?

Każdy z małżonków zacznie działać już na własny rachunek i będzie gromadził środki oraz przedmioty do swojego majątku osobistego. Ponadto, majątek wspólny podzieli się na udziały małżonków (najczęściej równe), a z udziału małżonka-dłużnika będzie już można prowadzić skuteczną egzekucję. I to także przed podziałem majątku.

Oczywiście w praktyce egzekucja z udziału nie jest jednak taka łatwa. Zdecydowanie trudniej znaleźć bowiem kupca np. na udział w nieruchomości niż na całą nieruchomość. Dlatego wierzyciel nie musi zatrzymywać się na postępowaniu o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami i może pójść dalej. Co zatem da się jeszcze zrobić?

Podział majątku małżonków na wniosek wierzyciela

Być może będzie to małe zaskoczenie, ale postępowanie o podział majątku małżonków może toczyć się również z wniosku wierzyciela jednego z małżonków. Wierzyciel może być inicjatorem postępowania o podział majątku małżonków, ale może też do niego dołączyć w trakcie jego trwania. Wszystko zależy oczywiście od tego czy sprawa o podział majątku małżonków już się toczy.

Niewątpliwie wierzyciel ma interes w zakończeniu takiego postępowania. Jeśli przedmioty wspólne zostaną podzielone między małżonków, to wierzyciel będzie mógł zaspokoić się z tych, które zostaną przyznane na wyłączną własność dłużnika. A egzekucja z całego przedmiotu będzie nieporównywalnie łatwiejsza niż egzekucja z ułamkowej jego części.

W rzeczywistości opisany przez mnie instrument procesowy często służy bardziej jako skuteczne zastraszenie dłużnika niż realny środek zmierzający do prowadzenia postępowania o podział majątku. Dla wierzyciela wchodzenie w tego typu postępowanie jest bowiem dość kłopotliwe z uwagi na jego złożoność i długotrwałość. Niemniej jednak, samo złożenie przez wierzyciela wniosku o ustanowienie przymusowej rozdzielności majątkowej potrafi podziałać na wyobraźnię dłużnika i może sprawić, że szybko znajdzie on środki pieniężne na uregulowanie zobowiązania. W takiej sytuacji faktyczny skutek w postaci egzekucji długu zostanie więc osiągnięty.

Dodaj komentarz

2024 Kancelaria Adwokacka Maciej Rodacki w Krakowie. Realizacja: Michał Ziółkowski.