Nierzadko zdarza się, że komornik sądowy prowadzi egzekucję z majątku wspólnego małżonków, choć zobowiązanie dotyczy tylko jednego z małżonków. Jak można skutecznie bronić się przed taką sytuacją?
Na wstępie przypomnę, że jeżeli jeden z małżonków zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego, to egzekucja co do zasady będzie możliwa tylko z majątku osobistego małżonka-dłużnika, a także z jego dochodów z: wynagrodzenia za pracę, działalności zarobkowej, z korzyści uzyskanych z praw autorskich i pokrewnych oraz z przedmiotów wchodzących w skład przedsiębiorstwa dłużnika. Oczywiście sytuacja może być nieco bardziej skomplikowana, dlatego odsyłam w tym miejscu do wpisu na moim blogu dotyczącego odpowiedzialności majątkowej małżonków.
Niekiedy zdarza się, że teoria pozostaje na papierze, a komornik przystępuje do egzekwowania długu jednego z małżonków także ze składników majątku wspólnego. Komornik często nie wie do kogo należą konkretne ruchomości, więc przyjmuje, że skoro są we władaniu dłużnika, to trzeba je zająć. W związku z tym, do takich sytuacji może dochodzić np. w mieszaniu małżonków, gdzie najczęściej „łupem” komornika padają wszelkie ruchomości będące pod jego ręką.
Do zajęcia ruchomości komornik nie potrzebuje klauzuli wykonalności przeciwko drugiemu małżonkowi. Mało tego, na podstawie orzeczenia przeciwko tylko jednemu małżonkowi (z klauzulą wykonalności) można prowadzić egzekucję także ze wspólnego rachunku bankowego dłużnika i jego małżonka. Komornik może więc zająć wszystkie środki pieniężne na takim koncie wspólnym.
Jak bronić się przed zajęciem majątku wspólnego?
Co w takim razie można zrobić i jak się bronić, gdy komornik zajął rzeczy bądź środki pieniężne, które stanowią majątek osobisty małżonka-niedłużnika bądź majątek wspólny (za wyjątkiem wynagrodzenia za pracę małżonka-dłużnika i wymienionych na początku wpisu praw i przedmiotów)?
Przede wszystkim należy podjąć aktywną i szybką obronę. Prawidłową drogą będzie tutaj złożenie do Sądu tzw. powództwa przeciwegzekucyjnego. Chodzi o to, aby w takim postępowaniu sądowym wystąpić o zwolnienie tych konkretnych przedmiotów spod egzekucji. Trzeba pamiętać, że termin na wystąpienie z takim powództwem to jeden miesiąc od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa. A zatem sprawy nie powinno się odwlekać.
Tym bardziej, że w przypadku zajętych ruchomości komornik mógłby przystępować już do licytacji. Trochę inaczej wygląda sytuacja w przypadku nieruchomości (dom, mieszkanie, działka). Komornik może zająć nieruchomość, natomiast dalsze czynności egzekucyjne (w tym licytacja) dopuszczalne są na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego już przeciwko obojgu małżonkom. A zatem aby zlicytować nieruchomość wspólną małżonków, konieczne byłoby uprzednie uzyskanie klauzuli wykonalności także przeciwko drugiemu małżonkowi.
Co powinno znaleźć się w powództwie przeciwegzekucyjnym?
Wracając do powództwa przeciwegzekucyjnego, to na pewno warto złożyć jednocześnie wniosek o zawieszenie egzekucji do czasu rozpoznania sprawy. Muszę jeszcze wspomnieć, że do powództwa przeciwegzekucyjnego co do zasady odnoszą się wszelkie rygory innych postępowań cywilnych. Trzeba zatem pamiętać o opłatach sądowych, a także o zasadzie prekluzji dowodowej. Przypomnę, że ta zasada nakłada na strony obowiązek przedłożenia wszystkich dowodów w sprawie już w swoich pierwszych pismach procesowych. W późniejszym okresie dowody mogą być dopuszczane tylko wyjątkowo. A co trzeba udowodnić?
Przede wszystkim fakt, że przedmiot zajęty przez komornika wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków (za wyjątkiem wynagrodzenia za pracę małżonka-dłużnika i wymienionych na początku wpisu praw i przedmiotów) bądź majątku osobistego małżonka, który nie jest dłużnikiem. W przypadku takiego powództwa będą to więc dowody na okoliczność wykazania prawa własności przedmiotów. Jeśli uda się skutecznie wykazać powyższą okoliczność, to Sąd powinien zwolnić konkretny przedmiot spod egzekucji.
Czy to oznacza, że małżonek, który nie jest dłużnikiem może już spać całkiem spokojnie? Nie do końca. Trzeba jeszcze pamiętać o uprawnieniu wierzyciela do złożenia wniosku do Sądu o ustanowienie przymusowej rozdzielności majątkowej między małżonkami. Ale o tym napiszę trochę więcej już w kolejnym wpisie.
***
Kancelaria Adwokacka Maciej Rodacki, zakres usług: prawo rodzinne (rozwód, alimenty, podział majątku, władza rodzicielska, kontakty z dzieckiem, sprawy przeciwko nieletnim) oraz inne.
tel: 693 253 807
e-mail: kontakt@adwokatrodacki.pl
