Gdy małżonkowie składają pozwy rozwodowe sami, bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika, to borykają się niekiedy z problemami proceduralnymi. Jest to związane z tym, że takie pozwy często dotknięte są brakami formalnymi, czyli mówiąc wprost – nie zawierają informacji, które są konieczne, aby Sąd mógł dalej procedować. Jedną z takich, jest informacja – czy strony podjęły próbę mediacji lub pozasądowego sposobu rozwiązania sporu.
Od 1 stycznia 2016r. zmieniły się przepisy procedury cywilnej i każdy pozew powinien zawierać informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Jeśli w pozwie nie ma takiej informacji, to Sąd zobligowany jest wezwać stronę do podania jej w osobnym piśmie. Uznaje się to bowiem za brak formalny pozwu.
W związku z tym, Sąd kieruje do strony wezwanie do uzupełnienia braków formalnych poprzez podanie tej informacji w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu pozwu. A zwrot pozwu oznaczałby, że sprawa nie byłaby w ogóle rozpatrywana, lecz Sąd odesłałby pozew z powrotem do strony powodowej i nie wywołałby on żadnych skutków prawnych. Choć zwrócę jeszcze tutaj uwagę, że pojawiają się ostatnio także orzeczenia Sądów stwierdzające, że zwrot pozwu należy uznać w takiej sytuacji za bezzasadny. Na pewno jednak konsekwencją tego braku będzie przedłużenie całego postępowania.
Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych pozwu o rozwód
Co więc należy zrobić w takiej sytuacji i w jaki sposób uzupełnić ten brak formalny? Jeśli przed złożeniem pozwu były podejmowane próby mediacji, to można to krótko opisać. Jeśli natomiast żadne próby nie były podejmowane, to trzeba to wprost oświadczyć przed Sądem, uzasadniając, że przykładowo strony nie mają ze sobą żadnego kontaktu albo że konflikt osobisty ma już na tyle silny charakter, że żadne polubowne rozmowy nie były możliwe.
Zwykle sędziowie nie przywiązują na szczęście do tej informacji większej wagi i wystarczające jest krótkie oświadczenie – niepoparte nawet żadnymi dowodami na tę okoliczność. Po wysłaniu takiego krótkiego pisma, Sąd będzie zapewne dalej prowadził sprawę. Można więc powiedzieć, że wezwanie do uzupełnienia braków dotyczące tej kwestii jest wysyłane wyłącznie po to, aby zadośćuczynić obecnie obowiązującym przepisom proceduralnym, które nie znają wyjątków w tym zakresie.
I tutaj właśnie przychodzi mi do głowy myśl, że przepisy powinny jednak ustanawiać pewne wyjątki dotyczące tego akurat wymogu formalnego. Gdy przeglądam akta spraw rozwodowych, to w pozwach pisanych osobiście przez strony (a nie przez profesjonalnego pełnomocnika) bardzo często można spotkać się z tym brakiem formalnym. Sąd wzywa następnie do jego uzupełnienia i całe postępowanie od samego początku niepotrzebnie zaczyna się przedłużać.
A tymczasem powinno zwrócić się tutaj uwagę na charakter sprawy. Rozumiem, że wymóg polubownej próby jest stawiany przykładowo w sprawach o zapłatę. Zanim skierujemy sprawę na drogą sądową powinno się wysłać wezwanie do zapłaty, aby dać szansę dłużnikowi i nie generować od razu kosztów procesu. To zupełnie zrozumiałe.
Ale jaki jest sens zmuszania rozwodzących małżonków do uzupełniania informacji o podejmowaniu prób polubownych? Czy w ogóle jest możliwe polubowne rozwiązanie sprawy o rozwód? Oczywiście, że nie, bo tylko Sąd wyrokiem może rozwiązać małżeństwo. Nie można iść w tym celu do notariusza czy samodzielnie spisać umowy. Ten wymóg formalny nie przystaje więc do charakteru tych spraw.
Wezwanie w mojej ocenie wcale nie skłania też małżonków do refleksji nad ewentualną próbą mediacyjną. Jeśli już strony miałyby zostać skierowane do mediacji, to powinno się to zrobić za ich zgodą w toku postępowania sądowego. Wysyłanie natomiast wezwania do usunięcia braków formalnych dotyczącego tej kwestii, tuż po złożeniu pozwu nie ma w mojej ocenie najmniejszego sensu, a sprzyja jedynie wydłużeniu całego procesu.
Niemniej jednak, przepisy to przepisy i jeśli chcesz, aby sprawa o rozwód dalej się toczyła, to musisz uzupełnić ten brak formalny poprzez udzielenie żądanej informacji w wymaganym terminie.