Podstawowym pojęciem w relacji prawnej łączącej dzieci ze swoimi rodzicami jest władza rodzicielska.
Ten artykuł poświęcę właśnie temu zagadnieniu, które również często jest przedmiotem postępowań sądowych.
Władza rodzicielska to całokształt praw i obowiązków, jakie przysługują rodzicom wobec dzieci. Oczywiście co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Powstaje ona z chwilą narodzin dziecka, a kończy się wraz z uzyskaniem przez dziecko pełnoletniości.
Władza rodzicielska obejmuje tak naprawdę wszystkie sprawy związane z dzieckiem, a w tym przede wszystkim: opiekę nad dzieckiem, zarząd jego majątkiem i reprezentowanie dziecka. W ważniejszych sprawach rodzice mają obowiązek wysłuchania dziecka i w miarę możliwości uwzględnienia jego rozsądnego życzenia. Oczywiście wykluczone jest stosowanie kar cielesnych wobec dziecka.
W sprawach dotyczących majątku dziecka, które przekraczają tzw. czynności zwykłego zarządu, konieczne jest zezwolenie Sądu opiekuńczego. O postępowaniu sądowym w tym zakresie przygotuję kiedyś odrębny wpis z uwagi na to, iż takie sytuacje zdarzają się w praktyce.
Kiedy rodzic nie może reprezentować dziecka?
Rodzice są przedstawicielami ustawowymi swojego dziecka. Każde z rodziców może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Istnieją jednak dwa wyjątki, kiedy żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka. Dzieję się tak:
A. przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską (czyli między rodzeństwem);
B. przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem (chyba, że chodzi o bezpłatne przysporzenie na rzecz dziecka albo o dochodzenie alimentów od drugiego z rodziców);
Każde z rodziców jest zobowiązane i uprawnione do wykonywania władzy rodzicielskiej. O istotnych sprawach dziecka rodzice powinni decydować wspólnie, a w razie sporu między nimi, ostateczną decyzję może podjąć Sąd.
Sytuacja zmienia się, gdy dochodzi do postępowania rozwodowego. W jaki sposób rozwód i rozłączenie małżonków wpływa na kwestię władzy rodzicielskiej nad dziećmi, dowiecie się z kolejnego wpisu na moim blogu.