Czy jest możliwe pozbawienie wolności za niepłacenie długów alimentacyjnych? Zastawiając się nad tym tematem, często pierwszą myślą, jaka przychodzi do głowy jest przestępstwo niealimentacji. Każdy kto mierzył się już z tym problemem wie jednak, że przy obecnie obowiązujących przepisach nie jest łatwo doprowadzić do skazania za niealimentację… Ale jest jeszcze jedna droga, która być może pozwoli Ci na wyegzekwowanie alimentów poprzez realną groźbę posłania dłużnika za kratki.
Jak skutecznie wyegzekwować alimenty?
Tą drogą może być postępowanie o wyjawienie majątku. Od 8 września 2016 roku nastąpiły zmiany, które mogą przyczynić się do usprawnienia egzekucji. Obecnie (dla postępowań egzekucyjnych wszczętych po w/w dacie nowelizacji) wyjawienie majątku może toczyć się nie tylko przed Sądem, ale także przed komornikiem. Jeżeli nie dojdzie do skutecznego zaspokojenia wierzytelności, to komornik ma obowiązek wezwać dłużnika do złożenia wykazu majątku.
Choć jest to obowiązek komornika, to wierzyciel należycie dbający o swoje interesy może złożyć wniosek do komornika o wezwanie dłużnika do złożenia wykazu majątku. Taki wniosek może z pewnością przyśpieszyć całą procedurę. Dłużnik w wykazie podaje stan swojego majątku (własność nieruchomości, ruchomości, wierzytelności, źródła utrzymania, wysokość dochodów itd.).
Co jednak chyba najważniejsze, po wspomnianej nowelizacji przepisów – złożenie wykazu przez dłużnika przed komornikiem następuje pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Przy obecnie obowiązujących przepisach grozi za to kara od 6 miesięcy pozbawienia wolności do nawet 8 lat. Wcześniej nie było w tym zakresie żadnej sankcji karnej i w praktyce dłużnicy przy wykazie majątku kłamali bez żadnych konsekwencji prawnych.
Dług a pozbawienie wolności
Oprócz tego, w dalszym ciągu pozostają aktualne przepisy dotyczące sankcji dla dłużników stawiających pewien opór w trakcie takiego postępowania o wyjawienie majątku.
Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie pojawi się u komornika albo nie złoży wykazu lub odmówi odpowiedzi na pytanie bądź złożenia przyrzeczenia, komornik może ukarać go grzywną (do kwoty 5 000 złotych). Ponadto, komornik może w takiej sytuacji skierować wniosek do Sądu o przymusowe doprowadzenie dłużnika albo zastosowanie względem niego aresztu trwającego maksymalnie jeden miesiąc. Jak widać, jest to więc kolejna droga, która otwiera możliwość pozbawienia wolności dłużnika w związku z nieuregulowanymi zobowiązaniami.
Jakie są jeszcze plusy wyjawienia majątku dłużnika, patrząc z perspektywy wierzyciela? Po wydaniu postanowienia o zobowiązaniu dłużnika do wykazu majątku, Sąd (a obecnie także komornik) z urzędu przesyła wniosek o wpisanie dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego (na 10 lat). W konsekwencji taki dłużnik może mieć realny problem z uzyskaniem kredytu czy telefonu na abonament. Jeśli dłużnik jest przedsiębiorcą, to rażąco spada też jego wiarygodność jako kontrahenta na rynku.
Na koniec muszę Ci powiedzieć, że sporo już napisałem na blogu o tym, jak można przynajmniej spróbować zmusić dłużnika do płacenia alimentów. Wiem doskonale, że są przypadki, kiedy prawo jest bezsilne, ale chyba najgorsze co można zrobić to się poddać. Przecież dłużnikowi właśnie dokładnie o to chodzi… Dlatego naprawdę warto spróbować każdego sposobu usprawnienia egzekucji, który jest dopuszczalny przez prawo.