Klient zadał mi kiedyś pytanie, czy jest możliwe wniesienie roszczenia przeciwko współmałżonkowi o zaspokojenie potrzeb rodziny, gdy małżonkowie nie mają w ogóle wspólnych dzieci? To dobre pytanie, aby odpowiedzią na nie podzielić się na blogu.
Przypomnę, że roszczenie o zaspokojenie potrzeb rodziny powstaje, gdy jeden z małżonków nie łoży środków na utrzymanie rodziny. Wówczas Sąd może nakazać takiemu małżonkowi płacenie określonej kwoty pieniężnej do rąk jego współmałżonka tytułem zaspokajania potrzeb rodziny. Najczęściej do zgłoszenia takiego roszczenia dochodzi, gdy małżonkowie zaczynają żyć w rozłączeniu.
Zabezpieczenie żądania alimentów
W sprawach rozwodowych roszczenie o zaspokojenie potrzeb rodziny pojawia się jako zabezpieczenie żądania alimentacyjnego. Oznacza to, że Sąd może zobowiązać jednego z małżonków do płacenia alimentów już w trakcie trwania procesu rozwodowego. Między prawnikami toczą się spory czy możemy te środki nazywać już alimentami czy może właśnie środkami na zaspokojenie potrzeb rodziny, ale domyślam się, że dla nie-prawników nie ma to żadnego znaczenia.
Interesującym pytaniem może być natomiast to – któremu z małżonków będą przysługiwać takie środki, a który będzie zobowiązany do ich płacenia?
Odpowiedź jest dość oczywista w przypadku, gdy małżonkowie mają wspólne dzieci. Nikt z pewnością nie zakwestionuje, że ognisko domowe jest tam, gdzie znajdują się dzieci. A zatem małżonek stale opiekujący się dziećmi, będzie mógł liczyć na zasądzenie określonej kwoty pieniężnej tytułem zaspokajania potrzeb rodziny przez drugiego małżonka, którego kontakt z dziećmi jest rzadszy.
Zaspokojenie potrzeb rodziny na małżonka
Co jednak w sytuacji, gdy małżonkowie nie mają wspólnych dzieci? Czy wówczas roszczenie o zaspokojenie potrzeb rodziny pozostaje w ogóle aktualne?
Należy tutaj udzielić odpowiedzi pozytywnej. Roszczenie będzie przysługiwało temu z małżonków, który znajduje się w gorszej sytuacji materialnej. Małżonkowie, zakładając rodzinę, zobowiązali się do wzajemnej pomocy i zaspokajania swoich potrzeb. Jeśli zatem jeden z małżonków, wskutek rozłączenia, znajduje się w trudnym położeniu finansowym, to ma on prawo domagać się od swojego małżonka pomocy materialnej. Tak jest przynajmniej do czasu prawomocnego zakończenia małżeństwa, bo później tę kwestię ureguluje już wyrok rozwodowy, mając na uwadze stosowne przesłanki.
Środki tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny mogą być zasądzone w postępowaniu rozwodowym, ale także w zwykłym postępowaniu sądowym o takie właśnie roszczenie. Co ciekawe, w przypadku postępowania rozwodowego, Sąd może udzielić zabezpieczenia w postaci takich środków, co w żadnym razie nie przesądza jeszcze o kwestii winy za rozkład pożycia i ewentualnych przyszłych alimentów na rzecz małżonka.
A zatem, choć słowo „rodzina” kojarzy się najczęściej z dziećmi, to jednak roszczenie o zaspokojenie potrzeb rodziny bezsprzecznie może dotyczyć także wyłącznie małżonków.