Mąż został potrącony przez samochód i doznał poważnych obrażeń. Ubezpieczyciel sprawcy wypadku wypłacił mu na konto bankowe sporą kwotę pieniężną tytułem odszkodowania (zwrot kosztów leczenia) oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (ból, cierpienie fizyczne i psychiczne).
Jeśli dojdzie do naprawdę poważnego wypadku, środki z tytułu odszkodowania czy zadośćuczynienia mogą sięgnąć łącznie nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Istotne jest więc pytanie – czy te pieniądze stanowią majątek wspólny małżonków?
Jak już wiadomo, obowiązuje generalne domniemanie, że wszelkie przedmioty nabyte przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa stanowią ich majątek wspólny. W przepisach zostały jednak ustanowione pewne wyjątki od tej zasady, które wykluczają objęcie konkretnie wskazanych przedmiotów ustawową wspólnością małżeńską.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie – majątek osobisty
Jednym z takich wyjątków są właśnie przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Te przedmioty – zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym – wchodzą w skład majątku osobistego małżonka, którego dotyczą.
Dlaczego ustawodawca zdecydował się na to wyłączenie? Wydaje się, że uzasadnienia należy poszukiwać w charakterze tego świadczenia, które ma przede wszystkim rekompensować ból i cierpienie poszkodowanego. Choć często poważny wypadek powoduje konsekwencje dla obojga małżonków (w postaci całkowitej zmiany dotychczasowego trybu życia), to jednak za osobę poszkodowaną i znoszącą ból należy uznać przede wszystkim tę, która uległa wypadkowi.
Renta z powodu utraty zdolności do pracy
W związku z powyższym odszkodowanie i zadośćuczynienie wchodzą w skład majątku osobistego poszkodowanego małżonka. Jest jednak jeden wyjątek od tej zasady. Dotyczy on renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość. Jeżeli zatem poszkodowanemu zostanie przyznana taka renta, to wówczas wejdzie ona w skład majątku wspólnego małżonków.
Wyjątek dotyczący renty również ma swoje uzasadnienie. Renta pełni bowiem w takich okolicznościach rekompensatę za brak pełnego wynagrodzenia za pracę poszkodowanego małżonka. A jak wiadomo wynagrodzenie za pracę wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Bezzasadne byłoby zatem zaliczanie renty do majątku osobistego jednego z małżonków, albowiem cel i charakter tego świadczenia jest nieco inny niż zwykłego odszkodowania czy zadośćuczynienia.
Reasumując, co do zasady środki uzyskane z tytułu odszkodowania lub zadośćuczynienia wchodzą w skład majątku osobistego poszkodowanego małżonka. W praktyce problem związany z tą kwestią pojawi się jednak dopiero wtedy, gdy te pieniądze zostaną w coś zainwestowane np. małżonkowie postanowią kupić za te środki samochód bądź nawet mieszkanie. Kto będzie wtedy właścicielem tego przedmiotu? O tym dowiesz się z kolejnych wpisów na blogu.