Jak wspomniałem w poprzednim wpisie zdarzają się takie sytuacje, kiedy prawo przewiduje, że dla ważności pewnej czynności prawnej potrzebna jest zgoda obojga małżonków. To wyjątek od zasady, że każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym.
Kiedy zatem niezbędna będzie zgoda drugiego małżonka?
Zgoda drugiego małżonka
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków (np. umowy najmu czy dzierżawy);
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal; (na marginesie zaznaczam, że prawa rzeczowe to: własność, użytkowanie wieczyste, użytkowanie, służebność, zastaw, hipoteka, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu);
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych (a więc prezentów w relacjach rodzinnych i towarzyskich z okazji świąt, urodzin, imienin itd.)
Jeżeli jeden z małżonków zawarł wcześniej sam umowę dotyczącą wyżej wymienionych kwestii, to ważność tej umowy zależy od jej potwierdzenia przez drugiego z małżonków. Jeśli drugi małżonek będzie zwlekał z wydaniem takiej zgody, to kontrahent ma prawo wyznaczyć mu odpowiedni termin do potwierdzenia umowy. Po upływie tego terminu staje się wolny i zawarcie umowy nie dochodzi do skutku.
Podobnie, za nieważną należy też uznać jednostronną czynność prawną dokonaną bez wymaganej zgody drugiego małżonka. W każdym z wymienionych przypadków przyjmuje się nieważność z mocą wsteczną „ex tunc”, co oznacza, że uznaje się, że dana czynność nigdy nie miała miejsca i w związku z tym nie wywołała w obrocie żadnych skutków prawnych.
Kiedy zgoda małżonka nie jest potrzebna?
Co istotne, przytoczony wyżej katalog ma charakter zamknięty, co oznacza, że tylko wymienione w nim czynności wymagają zgody drugiego małżonka. W pozostałym zakresie zgoda nie jest więc potrzebna dla skuteczności czynności.
Jeśli chodzi natomiast o formę wyrażenia zgody, to przyjmuje się, że jeśli do zawarcia określonej umowy konieczna jest forma szczególna (np. przy sprzedaży nieruchomości – akt notarialny), to zgoda drugiego małżonka również powinna być wyrażona w takiej formie szczególnej. Przy sprzedaży nieruchomości nie wystarczy więc odręcznie napisana i podpisana zgoda małżonka.
Jak więc widać, niektóre przypadki są uznane za na tyle istotne dla sytuacji majątkowej małżonków, że nie jest możliwe samodzielne podejmowanie decyzji przez jednego z nich. Nawet instytucja zgłoszenia sprzeciwu byłaby tutaj zbyt słabą ochroną, bo często kontrahent faktycznie mógłby nie zostać poinformowany o tym, że drugi małżonek nie wyraził zgody na daną czynność. A trudno wyobrazić sobie mimo wszystko sytuację, że jeden z małżonków sam sprzedaje wspólny dom obojga małżonków.
***
Kancelaria Adwokacka Maciej Rodacki, zakres usług: prawo rodzinne (rozwód, alimenty, podział majątku, władza rodzicielska, kontakty z dzieckiem, sprawy przeciwko nieletnim) oraz inne.
tel: 693 253 807
e-mail: kontakt@adwokatrodacki.pl
