Jeśli chcesz, aby Sąd uwzględnił Twoje żądanie, to musisz je najpierw udowodnić. Zasady procesu cywilnego zostały ukształtowane w ten sposób, że to powód (czyli osoba wnosząca sprawę do Sądu) musi przedstawić dowody na potwierdzenie swoich twierdzeń. Jeśli tego nie zrobi, przegra sprawę. Na tym właśnie polega tzw. ciężar dowodu w procesie, o którym będzie dzisiejszy wpis.
Pozew to pierwsze pismo w sprawie wszczynające proces. Naturalnie w pozwie znajdują się twierdzenia osoby, która występuje do Sądu z konkretnym żądaniem. Można powiedzieć, że jest to opis stanu faktycznego danej sprawy wraz z uzasadnieniem przedstawionych roszczeń. Aby jednak pozew był skuteczny i doprowadził do zasądzenia roszczenia przez Sąd, powinien wskazywać na konkretne dowody.
Jeśli ktoś złoży do Sądu pismo zatytułowane „pozew” i nie załączy do niego żadnych dokumentów ani nie zawnioskuje w nim innych dowodów (np. zeznań świadków), to jest na najlepszej drodze, aby przegrać proces. Same twierdzenia strony i opis sytuacji to zdecydowanie za mało, aby Sąd mógł przychylić się do żądania powoda. Pozwany z pewnością zaprzeczy tym twierdzeniom, co może mu już nawet wystarczyć do wygrania takiego procesu i oddalenia powództwa.
Ciężar dowodu spoczywa bowiem na stronie powodowej i to ona musi wykazać swoje roszczenie. Pozwany może zachowywać się tak naprawdę biernie i odpierać jedynie argumenty powoda. Natomiast to powód powinien wskazać konkretnie jakie roszczenie mu przysługuje, w jakiej wysokości (dokładna kwota) i z jakiego tytułu. Sąd zna prawo, więc nie trzeba przytaczać podstawy prawnej swojego żądania, ale na pewno można to zrobić.
Zasada prekluzji dowodowej
Wspomnę jeszcze tutaj o zasadzie prekluzji dowodowej, która ma istotne znaczenie w postępowaniu dowodowym. Zgodnie z tą zasadą, wszystkie dowody powinny zostać przedstawione już w pierwszych pismach procesowych stron, czyli w pozwie i odpowiedzi na pozew. Jeżeli strona chciałaby zawnioskować jakiś dowód na późniejszym etapie, to powinna dodatkowo uprawdopodobnić, że nie zgłosiła go we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.
To bardzo ważna zasada, bo niekiedy może się okazać, że kluczowy dowód w sprawie jest spóźniony i strona przez swoje niedbalstwo procesowe może nawet przegrać sprawę. Dlatego bardzo istotne jest to, aby pozew był profesjonalnie przygotowany i zawierał wszystkie wnioski dowodowe, które na chwilę złożenia pozwu były możliwe.
Co może być dowodem?
A co w ogóle może stanowić dowód w sprawie cywilnej? Katalog dowodów w procedurze cywilnej ma charakter otwarty. Oznacza to, że dowodem może być tak naprawdę wszystko, co może mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Oczywiście ważne jest to, aby taki dowód był zdobyty w sposób legalny, bo inaczej Sąd może go pominąć.
Najpopularniejsze dowody to oczywiście zeznania świadków, różnego rodzaju dokumenty, opinie biegłych, fotografie, nagrania itd. Ważne jest to, aby dowód odnosił się do konkretnej okoliczności, która została opisana w pozwie. Każdy dowód powinien mieć bowiem określoną tezę dowodową. Mówiąc prościej, trzeba napisać co dokładnie dany dowód ma udowodnić. Oczywiście musi to być okoliczność, która będzie miała wpływ na treść wyroku.
Jeśli dowód nie spełnia powyższych wymogów, to Sąd oddala wniosek dowodowy i nie bierze go pod uwagę przy rozstrzyganiu sprawy. Jeśli wnioskowałeś o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka, a Sąd oddalił wniosek, to świadek nie zostanie przesłuchany. Jeśli wnioskowałeś o dopuszczenie dowodu z dokumentu, a Sąd oddalił wniosek, to Sąd zwróci Ci dokument. A każdy oddalony dowód to mniejsza siła poparcia dla twoich twierdzeń.
Ciężar dowodu obciąża powoda
W przypadku oddalenia większości wniosków dowodowych strony może się okazać, że jedynymi jej argumentami są … własne twierdzenia. I tutaj wracamy znowu do punktu wyjścia, czyli ciężaru dowodu spoczywającego na powodzie.
Piszę o tym wszystkim nieprzypadkowo. Czasem obserwuję strony działające bez profesjonalnych pełnomocników, które są do procesu całkowicie nieprzygotowane. Jest to szczególnie bolesne, gdy dotyczy to strony powodowej. To właśnie ona ma przecież przekonać wszystkich na sali rozpraw, że określone roszczenie naprawdę jej przysługuje. A jeśli tego nie zrobi, to Sąd stwierdzi po prostu, że roszczenie nie zostało udowodnione, a strona nie uniosła spoczywającego na niej ciężaru dowodu. I to choćby nawet sam pozwany niewiele w tym kierunku zrobił. Bo pozwany – jak wspomniałem – nie musi w ogóle nic robić.
Pamiętaj zatem, aby starannie przygotować swój pozew do Sądu i załączyć do niego wszystkie dowody. Jeśli zrobisz to skrupulatnie, to znacznie zwiększysz swoje szanse na wygranie całej sprawy.