Pewnego razu szczęście uśmiechnęło się do małżonków. Żona wysłała SMS o treści „Nagroda”, a chwilę później zadzwonił pan z radia z radosnym komunikatem: „Jesteśmy na antenie i twój los okazał się zwycięski! Może jeszcze nie wierzysz, ale właśnie zainkasowałaś sporą sumę pieniędzy, co z nimi zrobisz?”. Żona sama jeszcze nie wiedziała… „Muszę spytać męża” – pomyślała.
Czy pomyślała słusznie? Do kogo właściwie należą wygrane pieniądze – czy są wspólne czy to osobisty majątek małżonka?
Generalnie w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zostało ustanowione domniemanie, że wszystkie przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa stanowią majątek wspólny małżonków. Jest też jednak oczywiście przepis, który bardzo konkretnie wymienia wyjątki od tej zasady.
Osobiste osiągnięcia jednego z małżonków
I tak spoglądając na ten właśnie przepis możemy dostrzec, że w skład majątku wspólnego nie wchodzą: „przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków„. A zatem takie przedmioty będą wchodziły w skład majątku osobistego małżonka. Co za tym idzie w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków nie będą w ogóle brane pod uwagę i jeden z małżonków zachowa je tylko dla siebie.
Zasadniczym dla rozstrzygnięcia tego problemu pytaniem jest natomiast co oznacza wyrażenie „osobiste osiągnięcia jednego z małżonków” i odnosząc się do naszego przykładu czy takim „osobistym osiągnięciem” jest wygrana na loterii.
Z pewnością mąż będzie wdzięczny swojej małżonce. Jeden SMS dostarczył rodzinie tyle radości i tyle rozwiązanych problemów. Ale przy całym szacunku dla intuicji małżonki, wysłanie SMS-a czy losu na loterii nie może być uznane za osobiste osiągnięcie małżonka. W wymienionym wyżej przepisie – zgodnie z orzeczeniami Sądów – chodzi o osiągnięcia o charakterze naukowym, artystycznym, literackim, technicznym czy sportowym.
Kupienie losu na loterii nie wymaga żadnej szczególnej umiejętności o charakterze osobistym, a do wygranej potrzebne jest przede wszystkim szczęście. Zatem należy uznać, że co do zasady nagroda wejdzie w skład majątku wspólnego małżonków, a w przyszłości ewentualnie może podlegać podziałowi.
Mam oczywiście cały czas na myśli stan faktyczny przedstawiony na początku wpisu. Można bowiem wyobrazić sobie inną sytuację np. że szczęśliwy los był prezentem-darowizną dla konkretnej osoby albo że został zakupiony z pieniędzy stanowiących bez wątpienia majątek osobisty jednego z małżonków. Małżonkowie mogli też poprzez majątkową umowę małżeńską zmienić ustawowe zasady i wykluczyć wszelkie nagrody z majątku wspólnego.
Teoretycznie jest więc możliwe, że nagroda w świetle prawa trafi tylko do jednego z małżonków. Niemniej jednak, odwołując się do podstawowych zasad Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wygrany los na loterii będzie stanowić majątek wspólny małżonków.