W procesie rozwodowym Sąd zwraca uwagę przede wszystkim na sytuację wspólnych małoletnich dzieci stron. To w ich zakresie toczy się szczegółowe postępowanie dowodowe, które ma na celu ustalenie kwestii władzy rodzicielskiej, alimentów oraz kontaktów z dzieckiem.
Co jednak z dziećmi, które całkiem niedawno ukończyły 18 lat? Przecież to ciągle młodzi ludzie, którzy bardzo często nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymywać. Czy prawo pozostawia zatem los tych osób całkowicie poza zainteresowaniem procesu rozwodowego?
Nie do końca. Jeżeli jest tak, że w rzeczywistości pełnoletnie dziecko jest utrzymywane przez jednego z małżonków, to wówczas składając wniosek o zabezpieczenie potrzeb rodziny w trakcie trwania procesu rozwodowego, należy uwzględnić również potrzeby tego dziecka. Choć istniały co do tego wątpliwości, to jednak Sąd Najwyższy podjął uchwałę w tej kwestii.
„w sprawie o rozwód sąd może na wniosek jednego z małżonków orzec o obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia w czasie trwania postępowania potrzeb rodziny, także obejmujących koszty utrzymania pełnoletnich dzieci„. (uchwała SN z dnia 28.11.2012r., III CZP 77/12)
Sytuacja zmienia się jednak po prawomocnym wyroku Sądu. Wówczas zabezpieczenie upada, a w jego miejsce zastosowanie ma już końcowe orzeczenie Sądu w sprawie. W takim orzeczeniu nie można się jednak spodziewać alimentów na „rodzinę”. Taka specyficzna forma – zaspokojenia potrzeb rodziny – pojawia się jedynie na etapie zabezpieczenia roszczenia na czas postępowania. Na koniec procesu Sąd przyznaje już alimenty na rzecz konkretnych i indywidualnie oznaczonych osób.
Alimenty na pełnoletnie dziecko
Konsekwencją takiego uregulowania jest fakt niemożności domagania się w postępowaniu rozwodowym alimentów na pełnoletnie dziecko. Jeśli więc pełnoletnie dziecko chciałoby otrzymywać alimenty od rodzica, to powinno wystąpić z pozwem do Sądu rejonowego o zasądzenie alimentów na jego rzecz. Oczywiście wykazując także spełnienie koniecznych przesłanek, a w tym przede wszystkim niemożność samodzielnego utrzymywania się. Przeważnie będzie to więc dotyczyć dzieci kontynuujących naukę bądź niepełnosprawnych.
Co istotne, środki, które były przekazywane w trakcie postępowania rozwodowego na zaspokojenie potrzeb rodziny (tytułem zabezpieczenia) nie podlegają zwrotowi nawet gdyby orzeczenie końcowe Sądu przyznawało ostatecznie członkom rodziny mniejszą kwotę miesięczną niż płaconą w trakcie postępowania.