Z ostatniego wpisu dowiedziałeś się jaka jest różnica między uznaniem a ustaleniem ojcostwa. Przypomnę jedynie, że uznanie ojcostwa jest dobrowolnym oświadczeniem mężczyzny co do faktu bycia ojcem dziecka, natomiast ustalenie ojcostwa zachodzi w toku procesu sądowego i na podstawie przeprowadzonych dowodów Sąd stwierdza kto jest ojcem dziecka.
Dzisiaj odpowiem natomiast czy mężczyzna, który uznał swoje ojcostwo, może zmienić swoje oświadczenie, gdy dowie się, że to jednak nie on jest faktycznym ojcem dziecka.
Prawo przewiduje pewną możliwość „cofnięcia” uznania ojcostwa. Chodzi o postępowanie sądowe o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. W takiej sprawie to właśnie Sąd na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego zdecyduje czy mężczyzna, który uznał swoje ojcostwo jest rzeczywiście biologicznym ojcem dziecka. Jeżeli okaże się, że jest inaczej, to Sąd stwierdzi bezskuteczność takiego uznania.
Kiedy Sąd stwierdzi bezskuteczność uznania ojcostwa?
Podstawowym dowodem powinno być badanie DNA, które pozwala z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością stwierdzić czy dany mężczyzna jest ojcem dziecka. Niewykluczone są też jednak inne dowody np. z zeznań świadków czy dokumentów. Termin na wytoczenie takiego powództwa to sześć miesięcy od dnia, w którym mężczyzna dowiedział się, że uznane przez niego dziecko nie pochodzi od niego.
Na początku tego wpisu poczyniłem pewne założenie, że osobą zainteresowaną ustaleniem bezskuteczności uznania ojcostwa będzie sam ojciec. Mowa była bowiem o „cofnięciu” uznania. Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może jednak złożyć także matka dziecka, a nawet samo dziecko, kiedy będzie pełnoletnie. Oprócz tego uprawnionym podmiotem jest także prokurator, gdy wymaga tego ochrona praworządności. Co istotne, gdy dziecko ukończy 18 rok życia, to ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa możliwe jest już tylko na jego wniosek. Dziecko ma wówczas 3 lata – od osiągnięcia pełnoletniości – na wytoczenie takiego powództwa.
Jeśli Sąd uzna powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa za zasadne, to wówczas dojdzie do całkowitego zerwania więzi pokrewieństwa między mężczyzną (uznającym) a dzieckiem (uznanym). Ustanie zatem władza rodzicielska, obowiązek alimentacyjny i nie dojdzie do dziedziczenia ustawowego między tymi osobami. Wyrok Sądu ma skutek z mocą wsteczną, a zatem uznaje się, że mężczyzna, który pierwotnie uznał swoje ojcostwo, w rzeczywistości nigdy nie był ojcem takiego dziecka.